خلاصه‌ای از انواع لوله کشی صنعتی (Types of Piping)
نویسنده: مبین بنی عم تاریخ انتشار: ۱۴۰۱/۰۶/۲۳ مدت زمان تقریبی مطالعه: ۲۰ دقیقه
ما در زندگی در بخش‌های مختلفی با لوله‌ها آشنا شده‌ایم. این لوله‌ها با توجه به کاربرد‌های آن‌ها در صنعت، دارای انواع مختلفی هستند که می‌خواهیم در این بخش برای شما توضیح دهیم.
انواع پروژه‌ها:
۱-پروزه‌های مسکونی و تجاری
۲-پروژه‌های صنعتی که شامل بخش های زیر است:
۱-۲-کارخانجات و صنایع تولیدی و فرایندی
۲-۲-صنایع نیروگاهی
۳-۲-صنایع نفت،گاز و پتروشیمی
انواع سیستم‌های لوله‌کشی:
۱-لوله کشی مسکونی و تجاری (Plumbing)
کاربرد: ساختمان‌های مسکونی و تجاری
اهداف: انتقال سیال یا گرما از تاسیسات مکانیکی به مصرف کننده
سازمان‌ها و استانداردها: مباحث نظام مهندسی ساختمان (ASHRAE)
۲-لوله کشی صنعتی (Piping)
کاربرد: کارخانجات و صنایع فرایندی (Factories and Industrial Plants)
اهداف: انتقال سیال یا گرما یا استفاده در یک واحد فرایندی
سازمان‌ها و استانداردها: ASME,ASTM,API,ANSI,AWS,ASNT,ISO…
انواع پروژه‌های صنعتی (Types of Industrial Projects):
۱-Power plants (انواع نیروگاه‌ها)
۲-Process Plants (واحدهای فرایندی)
۱-۲- Refinery Plant (Oil-Gas)
۲-۲- Petrochemical Plants
۳-۲- Mining Process Plants
۴-۲- Food Industrial Plants
۵-۲- Drug Industrial Plants
۶-۲- Waste Water Plants
۳-Pipe Lines(Oil Product and Gas) (انواع خطوط لوله)
شکل ۱-نیروگاه
شکل ۲-پتروشیمی
شکل ۳-پالایشگاه
شکل ۴-تاسیسات معدن
تعاریف و مفاهیم اولیه:
Standard: مشخصه و ویژگی که باری یک کالا یه خدمات تعریف می‌شود که از طرف یک سازمان یا ارگان مشخص مورد تایید بوده و به صورت دقیق الزام آور نیست.
Code: معادل آئین نامه بوده و مجموعه‌های از قوانین،ظوابط و استانداردهای مشخصی جهت انجام یک کار یا تولید یک کالا را الزام میکند و به صورت ذاتی الزامی است.
Specification: مدرکی که بر اساس استانداردها و کدهای مشخصی نوشته شده و در یک پروژه خاص،الزامات،نظرات کارفرما و مشخصات اجرایی را بیان میکند.
سازمان‌ها و استانداردها:
ASME: American Society of Mechanical Engineering
API: American Petroleum Institute
ASTM: American Society for Testing and Materials
ANSI: American National Standards Institute
AWS: American Welding Society
ASNT: American Society for Nondestructive Testing
NACE: National Association of Corrosion Engineers
NFPA: National Fire Protection Association
ISO: International Organiztion for Standardization
استانداردهای مربوط به ایران:
شکل ۵-استانداردهای نفت ایران
شکل ۶-سازمان ملی استاندارد ایران
شکل ۷-استانداردهای گاز ایران
اجزای تشکیل دهنده سیستم‌های واحد صنعتی:
۱- لوله‌ها
۲- اتصالات مانند زانویی،سه راه،اولت،فلنج و …
۳- شیرآلات مانند دروازه ای،کروی،چک ولو و…
۴-ساپورت‌ها
۵- تجهیزات: ثابت و دوار
آشنایی با استانداردهای جنس و متریال: (ASTM)
در استاندارد ASTM فلزات با حرف A به همراه یک شماره مشخص می‌شوند. این روش نامگذاری اغلب برای مشخص کردن محصولی خاص به کار میرود مثلا A548 برای مفتول کربنی با کیفیت کله زنی سرد (cold heading) برای تولید پیچ به کار میرود.
تا قبل از ۱۹۹۳ میلادی، ASTM تعریف فلزات آهنی را بر مبنای ترکیب شیمیایی نامی قرار داده بود که در آن آلیاژ آهنی به آلیاژی گفته می‌شد که میزان آهن آن بیشتر یا مساوی ۵۰ دصد بود. در این‌صورت آلیاژ با حرف A شروع می‌شد. اگر میزان آهن کمتر از ۵۰ درصد بود آلیاژ غیر آهنی شد و با حرف B اغاز می‌گشت.
در حال حاضر ASTM تعریف اروپایی فولاد را که در استاندارد CEN EN 10020 تحت عنوان تعریف و تقسیم بندی فولادها آمده است، پذیرفته است. در این استاندارد فولاد به صورت زیر تعریف می‌شود:
مادهای که مقدار وزنی آهن در آن از هر عنصر مجزای دیگر بیشتر است و عموما میزان کربن آن کمتر از ۲ درصد بوده و نیز شامل عناصر دیگری باشد. تعداد محدودی از فولاد‌های کربن‌دار ممکن است بیش از ۲ درصد کربن داشته باشند اما ۲ درصد مرز بین فولاد و چدن است.
مثال زیر کاربرد حروف و اعداد را در این استاندارد برای نامگذاری فولادها مشخص میکند:
ASTM A 516/A 516M-01 Grade70
حرف A نشان دهنده فلز آهنی است اما آن را به زیر مجموعه های چدن،فولاد کربنی،فولاددآلیاژی یا فولاد ضد زنگ تقسیم نمی‌کند.
عدد ۵۱۶ یک شماره ترتیبی است که مستقیما با خواص فلز ارتباطی ندارد.
حرف M نشان می‌دهد که استاندارد بر مبنای واحد های SI نوشته شده است و ۵۱۶/A 516M یعنی واحد های SI و اینچ-پوند تواما به کار رفته‌اند.
عدد ۰۱ نشان دهنده‌ی سال بازبینی یا انتشار است.(۲۰۰۱)
Grade 70 نشان می‌دهد که حداقل استحکام کششی ۷۰ksi است.
توجه به این نکته لازم است که درصنعت فولاد واژه‌های Grade,Type,Class معنای مشخصی دارند. Grade برای مشخص کردن ترکیب شیمیایی، Type برای اشاره به روش اکسیژن زدایی و Class برای نشان دادن سایر ویزگی‌های نظیر درجه استحکام یا درجه پرداخت سطحی به کار می‌روند.
نمونه‌ایی از کاربرد متریال در نامگذاری متریال در زیر مشاهده می‌کنید.
شکل ۹-مهره ماسوله
شکل ۱۰-شیر یکطرفه
در آخر لازم به ذکر است که برای آشنایی کامل با لوله کشی صنعتی باید با همه استانداردها و کدهای مربوطه آشنا شد. برای طراحی یک واحد صنعتی علاوه بر داشتن دانش انواع استانداردها باید به نرم افزار های مربوط نظیر pdms نیز آشنا بود.
منابع:
- Editors: Perry, R.H. and Green, D.W. (1984). Perry’s Chemical Engineers’ Handbook (۶th ed.). McGraw-Hill Book Company. ISBN ۰-۰۷-۰۴۹۴۷۹-۷. : has generic name (help)
- ^ Editor: McKetta, John J. (1992). Piping Design Handbook. Marcel Dekker, Inc. ISBN ۰-۸۲۴۷-۸۵۷۰-۳. : has generic name (help)
- ^ “Pipe fitting manufacturer”. Yaang. Archived from the original on 27 February 2016. Retrieved ۶ March ۲۰۱۶.
- ^ [۱] Archived ۲۹ May 2006 at the Wayback Machine
- ^ Power Piping: ASME B31.1
- ^ “Piping Design And Pipe Stress Analysis Software – AutoPIPE”. www.bentley.com. Archived from the original on 9 November 2016. Retrieved ۲۲ December ۲۰۱۷.
- ^ “SST Systems, Inc. | CAEPIPE: Fast – Efficient Pipe Stress Analysis”. Archived from the original on 29 January 2010. Retrieved ۲۷ September ۲۰۱۰.
- ^ “Intergraph CAESAR II – Pipe Stress Analysis”. coade.com. Archived from the original on 2 May 2015. Retrieved ۴ June ۲۰۱۵.
- ^ “PASS/START-PROF – Pipe Stress Analysis”. passuite.com. Archived from the original on 8 January 2019. Retrieved ۱ March ۲۰۱۹.
- ^ “SIGMA/ROHR2 – Pipe Stress Analysis Software”. rohr2.com. Archived from the original on 12 April 2021. Retrieved ۱۶ February ۲۰۲۲.
- ^ Temperature & Stress Analysis Archived ۲۲ February 2014 at the Wayback Machine Piping Technology and Products, (retrieved February 2012)
بازدیدها: 548
